klik op kleine foto voor vergroting
Locatie op de kaart de westkant
Algemeen
De wierde vormt een van de twee hoogste toppen van een oude zandige kwelderrug vanaf Sauwerd tot voorbij Baflo, die hier ongeveer 2 meter boven NAP uitsteekt. De andere top is de wierde van (Groot-) Wetsinge. Tijdens het Neolithicum lag het grootste deel van Noord-Groningen nog onder water en vormde de rug een eiland van ongeveer 7 bij maximaal 2 kilometer ten oosten van een diepe geul.
Ranum was een voormalige radiair verkavelde dorpswierde, met noord-zuid een diameter van ongeveer 330m. De valgen en vroegere ringweg zijn nog deels aanwezig evenals het oude kerkhof. In het westen en zuiden staan aan de voet twee boerderijen.
Een stukje noordwest van Ranum, west van de weg, liggen nog 2 kleine wierden, de Rode en de Groene. Maar daar is door allerlei graafwerk niet erg veel meer van over.
Vondsten
Tussen Obergum en Ranum is een vuurstenen bijltje gevonden uit de trechterbekercultuur, waarschijnlijk uit het late neolithicum. De wierden werden mogelijk ook bewoond tijdens de ijzertijd. In de Rode Wier en Groene Wier zijn sporen uit de Romeinse tijd gevonden, zoals hout, bot, munten (een antoninianus, denarii en een dupondius), (fragmenten van) knik- en schijffibulae, spinklosjes, speelschijven en fragmenten van aardewerk. Mogelijk werden de wierden ook in de tijd van de volksverhuizingen bewoond, zeker vanaf de vroege Middeleeuwen. Uit die tijd zijn onder andere fragmenten van angelsaksisch aardewerk gevonden.