locatie op de kaart uit noordwesten ↑ klik op foto voor vergroting
-
- van toornwerderweg ri zuidwest
-
- ossengang uit west
-
- restant kerkterrein uit noordoost
-
- vanaf terp ri noordoost
-
- vanaf terp ri zuidwest
-
- ossengang ri noordoost
-
- oostkant afgraving
-
- restanten westkant
-
- deel westkant
Algemeen
Toornwerd is onderdeel van een reeks wierden op de kwelderwal tussen Usquert en Westeremden, afgezet op west-oever van de Fivelboezem. Deze werd vanaf 500vC voor bewoning in gebruik genomen.
Het is een grillig-ovale wierde, die van noord-zuid 425m en oost-west 350m meet, met op het centrale restant een hoogte van ruim 4,65m. Hierop ligt het kerkterrein, met pal daarnaast, in de gedempte dobbe, de ‘Julianaboom’. Dit was het centrum van de sterk radiair ingedeelde wierde. Veel van die inrichting is nog te herkennen (bijv kerkpaden en kavelbegrenzingen).
Aan het eind van de 19e eeuw is de westkant, om de toenmalige bebouwing heen, afgegraven. Nu resten er nog een paar bebouwde ’taartpunten’. De oostkant is van 1893 – 1906 ook bijna helemaal afgegraven. Om de wierde liggen nog resten van een rondweg. In het (zuid)oosten in de vorm van de nog bebouwde Ossengang en elders lopen toeritten naar de resterende boerderijen om de wierde heen. Aan de noordwest- en zuidoostkant ligt de ringsloot.
Vondsten
(Scherven van) handgevormde aardewerken potten van diverse soort en periode; borden, kannen, spinklossen, weefgewichten, een aardewerken rammelaar, slingerkogels, Pingsdorfaardewerk. Een bronzen Frankische sleutel, benen kam en nog allerlei kleingoed.