Jelsum

locatie op de kaart                vanuit het noordwesten ↑               klik op foto voor vergroting

Algemeen

Een terpdorp, waar bewoning begon rond het begin van de 4e eeuw vC, op de oost-oever van de voormalige Middelzee. Waarschijnlijk is het dorp ontstaan door samengroeien van een aantal huisterpen. Rondom ligt een ossengang, waaraan ook nog boerderijen staan. Het dorp ligt ongeveer 400m oost van de N 357, ongeveer het tracé van de oude zeedijk waarmee begin van de 10e eeuw Oostergo werd bedijkt.
Aangenomen wordt dat de terp is begonnen op een plaggenpodium, op een kwelderwal. Dat is in de romeinse tijd opgehoogd en uitgebreid. Daarna heeft de terp door aanbrengen van nog meer lagen zijn vorm gekregen in de eerste eeuwen nC. De bewoning was steeds geconcentreerd op het hoogste en centrale deel.
Hij heeft een erg onregelmatige cirkelvorm met een diameter van ongeveer 350 m.  De huidige hoogte is plm 5m +NAP.
Aan het eind van de19e eeuw is de terp aan de noord(west)kant afgegraven.

Vondsten

Aardewerk, dierlijk bot, een menselijke schedel, fibulae. Het meeste materiaal stamt uit de romeinse tijd (1e-3e eeuw nC). Enkele fibulae uit late ijzertijd – vroeg romeinse tijd. Ook een houten ton uit de 8e eeuw – zie afb.
De oudste vondst is een complete pot uit de 4e-3e eeuw vC.
In 1981 en 2010 is de terp behoorlijk onderzocht.