Hallum

klik op kleine foto  voor vergroting

locatie op de kaart                                                                                                                                                                      kruin richting oost ↓

 

Algemeen

De eerste bewoningssporen op de kwelderrug zijn van ongeveer het begin van de jaartelling, maar oudere vondsten geven aan dat al in de ijzertijd mensen in dit gebied verkeerden. De oudste terpdelen liggen ongeveer onder de kerk. Vandaar uit is er uitgebreid en opgehoogd tot in de Middeleeuwen. Ook in Hallum werden aanwijzingen gevonden (overslibbing) dat er in de vierde eeuw weinig of geen bevolking was. Op basis van vondsten, bijvoorbeeld een fibula van rond 425 nC mag je aannemen dat er toen weer bewoning kwam. In de 5e-6e eeuw is de terp flink in hoogte en in zuidwestelijke richting vergroot. De diameter heeft een 450m bedragen en de hoogte ruim 5m.
Nu zien we een radiaal terpdorp. Er ligt een ringweg rond het kerkhofterrein. Ook de lager gelegen ringweg is hier aanwezig. Resten van de radiale structuur zijn ook nog in het beloop van een aantal straatjes en stegen te vinden. In 2007 werden opgravingen gedaan in de terp en resten gevonden uit de 4e en 5e eeuw. In 2017 werden opgravingen gedaan in huisterpen aan de Rondweg, aan de voet van de terp.

Vondsten

In de Hallumer terp zijn opgravingen gedaan in 2007. Daarbij zijn o.a. gevonden de bovengenoemde fibula, een 5e-6e eeuwse halsring, een ‘square-headed brooch’ fibula en een drietal ijzeren klinknagels uit de scheepsbouw (6e-7e eeuw). Ook werd een dubbelgraf uit de Karolingische tijd aangetroffen.
Direct in de buurt van de terp werd in een sloot – die in de derde eeuw werd gedempt – een depot met een groot aantal verknipte stukken koper en brons  ontdekt. O.a. afkomstig van romeinse emmers. Uit de 8-9e eeuw werd riembeslag ontdekt van verguld/ verzilverd koper. Zie afbb.
Tijdens de commerciële afgravingen van terpen in de buurt werden veel vondsten gedaan die werden opgetekend in de zgn Terpenboeken. Uit de geheel vergraven terp Jousumburen (n-o van Hallum) werden bijv. 272 vondsten genoteerd. Daaronder de 2 bronzen ‘dierkoppen’ waarmee vrij recent een zgn Vendelhelm werd gereconstrueerd, en een leren schoen uit de 5e-6e eeuw.
(zie verder: Geschiedenis van terpen- en wierdenland, enz. VervTerpenonderzoek 2018)