Osteel

locatie op de kaart                      westhelling dorpswarft ↑                      klik op foto voor vergroting

De eerste vestigingen vonden hier plaats op een rug aan het hoogveen die ongeveer 3m boven zeeniveau ligt. Dat moet indertijd al een behoorlijke bescherming tegen hoog water hebben geboden. Meer gerichte vestiging vond waarschijnlijk plaats na de Julianavloed van 1164. Vondsten uit de vroege middeleeuwen en stukken sarcofaag van rode zandsteen uit de 11e eeuw duiden echter op vroegere bewoning. Door de ligging op de grondrug is een lintbewoning ontstaan. Ondanks de behoorlijk hoge ligging, heeft men voor de kerk een hoge warft aangelegd en is men na 1400 toch gaan bedijken. De plaats werd in 1374 voor het eerst vermeld.
De kerk werd in 1260-70 gebouwd, maar hij heeft waarschijnlijk al een voorganger gehad. De kruin van de huidige kerk-warft moet in elk geval aan de oostkant een 12-20 m groter zijn geweest, want daar werd in 1839 zowel het dwarsschip als het koor van de oorspronkelijke kruiskerk afgehaald. De Fabriciusstrasse loopt aan de oostkant als een rondweg om de kerkwarft heen.