locatie op de kaart klik op foto voor vergroting
Bij Pilsum liggen oude dijkrestanten en 14 gedeeltelijk ondergeslibde warfte. Sommige liggen nu buitendijks. In 1974 zijn in dit complex aardewerkscherven gevonden uit de romeinse tijd. Onderzoek in 1980 in de kerkheuvel doet vermoeden dat de kerk een houten voorganger heeft gehad. De oorspronkelijke versie (een zaalkerk) van de huidige kerk is van rond 1240.
Pilsum ligt nu op een wat niervormige warft met rechthoekige opzet, binnen een ringweg. De grootste lengte noord-zuid: plm 500 m en oost-west: plm 260m. Het heeft een relatief grote, vlakke kruin van plm 5,5 m hoogte en ook nu nog staan er boerderijen. Is ook nog via het water ontsloten (met een haventje in het noordoosten).